گاهی اوقات در طُول تابستان کسانی که از صحرا عبور می کنند دریاچه یا آبی را در دور دست می بینند ولی هنگامی که به آنجا می رسند حتی یک قطره آب هم پیدا نمی کنند، گوزن های صحرایی هم گاهی دچار چنین خطایی می شوند. آنها به طرف این آب خیالی می دوند و سرانجام در جست و جوی آن از تشنگی می میرند. پدیده مشابهی هم هنگام که ما در جاده و در روز گرم تابستان مسافرت می کنیم اتفاق می افتد. این پدیده سراب نام دارد. آیا می دانید سراب چگونه به وجود می آید؟
سراب بر اثر بازتاب کلی نور ایجاد می شود در طول تابستان سطح زمین بسیار گرم می شود و باعث گرم شدن هوای مجاور خود می شود اما لایه های بالاتر خنک می مانند. هوای گرم همیشه از هوانی سرد سبک تر است هوایی که در نزدیکی سطح زمین قرار دارد از هوای لایه های بالاتر سبک تر می شود، طبق یافته های علمی ضریب شکست هوای گرم از هوای گرم از هوای سرد کمتر است. هر چه از سطح زمین تا ارتفاعی معین بالا برویم ضریب شکست هوا بیشتر می شود.
در چنین شرایطی اگر اشعه نور که از درختان و گیاهان منعکس می شود از لایه ای با ضریب شکست بیشتر وارد لایه ای با ضریب شکست کمتر شوند از مسیر اصلی خود منحرف می شوند، این پدیده شکست نور نام دارد. هر چه شعاع های نور مسافت بیشتری را از لایه هایی با ضریب شکست های مختلف طی کنند زاویه شکست آن زیادتر می شود و اگر درم رحله ای به بالای 90 درجه برسد شعاع های نور به لایه ای باز می گردند که از آن شروع شده بودند، این حالت را بازتابش کلی نور می نامند. به خاطر این بازتاب، تصویر درختان و گیاهان را وارونه به نظر می رسد و به این ترتیب تصویر آسمان بر روی زمین به شکل دریاچه ای پر از آب دیده می شود، این پدیده سراب نام دارد.
گاهی اوقات تصاویر دیگری که اثر متضادی دارند به وجود می آیند. بر روی آب ممکن است لایه ای از هوای سرد زیر هوای گرم قرار داشته باشد. این پدیده باعث می شود تا نور به سمت پایین شکسته شود، برای مثال بر اثر این پدیده می توانیم تصویر کشتی را در افق بر روی آسمان ببینیم.
دوست
