دایناسورها خزندگانی عظیم الجثه بودند که حدود 150 میلیون سال پیش روی زمین زندگی می کردند. آنها در دوران «مزوزوئیک» بین 65 الی 225 میلیون سال پیش می زیستند. کلمه دایناسور از دو کلمه یونانی «دینوس» به معنای ترسناک و «سائورس» به معنی خزنده گرفته شده است.
دایناسورها پاهای کوتاه و بدنی بزرگ داشتند. بسیاری از آنها گیاه خوار و تعداد کمی گوشتخوار بودند. آنها هم در آب و هم در خشکی زندگی می کردند. برخی از آنها روی دو پا و بعضی دیگر روی چهار پایشان حرکت می کردند. بعضی از دایناسورها دارای پوستی نرم بودند و برخی دیگر پوستی با فلس های سخت و محکم داشتند حتی برخی از آنها دارای پوستی با صفحات استخوانی بودند که مانند یک زه از بدن آنها محافظت می کرد. آنها دارای مغز بسیار کوچکی بودند.
تروپودا
اورنی تروپودا
استگوساریا
دایناسورها را به دو گروه اصلی «سوسمارسانان» و «پرنده سانان» تقسیم می کنند. سوسمارسانان به دو گروه تقسیم می شوند: گوشتخوار و گیاهخوار. سوسمارسانان گیاهخوار بزرگترین دایناسورها به شمار می آیند. آنها 24 متر طول و 32 تن وزن داشتند و زمان زیادی را صرف تغذیه می کردند. آنها روی چهار پایشان راه می رفتند و گردن و دم درازی داشتند. «برونتوزروس» یک از دایناسورهای سوسمارسانان گیاهخوار 21 متر ارتفاع و 77 تن وزن داشت.
برونتوزوروس
آنکیلوساریا
سراتوپسیا
سوسمارسانان گوشتخوار روی دو پا خود راه می رفتند و از پاهای کوتاه جلویی شان برای گرفتن و تکه تکه کردن شکار استفاده می کردند. آنها از سوسمارسانان گیاهخوار هم تغذیه می کردند. «تیرانوزوروس» بزرگترین دایناسور گوشتخوار به شمار می آید و حدود 6 متر ارتفاع و دندان هایی به طول 15 سانتی متر داشت. این دایناسورهای دیگر داشت. پاهای جلویی او بسیار کوتاه بودند و استفاده زیادی نداشتند.
تیرانوزوروس
دایناسورهای پرنده سان شامل دو نوع دایناسورهای زره پوش و دایناسورهای اردک منقار بودند. «ارنیتوپود» روی دو پایش راه می رفت و نوکی شبیه به منقار اردک داشت. «استگوزوروس» نوعی دایناسور پرنده زره پوش بود.
نسل دایناسورها 65 میلیون سال پیش منقرض شد. دانشمندان فرضیه های متعددی برای توضیح علت انقراض دایناسورها ارائه داده اند برطبق یک تئوری، دایناسورها به علت تغییرات ناگهانی آب و هوایی و کمبود مواد غذایی از بین رفته اند. برخی دیگر بر این عقیده اند که افزایش دایناسورهای پستانداری که تخم دایناسورهای دیگر را می خوردند باعث منقرض شدن نسل دایناسورها شده است. از میان این فرضیه ها، فقط فرضیه اول ممکن است درست باشد.
منبع: دانشنامه کودکان و نوجوانان
